Boeren klagen dikwijls met recht en rede.

Geachte Heer Riepl,Beste Wolfgang,

begin deze week las ik een stukje van uw hand in Trends. Een kort stukje, met als titel “Boeren moeten stoppen met klagen”. Ik werd er tegelijk kwaad en neerslachtig van. Kwaad omwille van de misleidende zaken die er in staan, neerslachtig omdat mijn sector weer maar eens door het slijk gehaald werd door iemand zonder kennis van zaken.

Inderdaad, ik ga er van uit dat u geen kennis van zaken heeft. Anders zou u dergelijk stukje niet schrijven, u zou het niet hebben over boeren zelf laten opdraaien voor prijsschommelingen of het aanleggen van reserves.
Weet u, een boer is afhankelijk van 2 zaken. Het weer en de opkopers. Valt het weer mee en hebben ze een prachtige oogst, dan staan de opkopers klaar om bij elk klein foutje hun prijs te laten zakken. “Teveel grond aan de patatjes, das nen aftrok he.” of “K vind toch nog wat onkruidzaden in uw baktarwe. K ga ze moeten herkwalificeren naar voedertarwe.”
Is het weer slecht, valt de opbrengst tegen, dan staan de opkopers klaar om te wijzen op “het contract”. In het contract ligt vast hoeveel aardappelen en aan welke kwaliteit de boer moet leveren. Doet hij dat niet, dan kunnen er wel eens boetes volgen.
Nu goed, over deze specifieke zaken kunnen we uren verder gaan, en uiteindelijk maakt dat de zaak niet.

Waar de kern van de zaak eigenlijk zit is in het respect, respect voor de hardwerkende boer.
Hebt u deze ochtend een boterhammetje gegeten beste Wolfgang? Indien ja, dan moet u een boer danken. At u gisteren misschien een lekker stronkje vers grondwitloof met een sappige biefstuk? Dan moet u een witloofkweker en een vleesveehouder danken. Zonder het werk van deze mensen zouden veel schappen leeg zijn in de supermarkt. Tot nader order is elke vorm van voedsel die u over uw lippen laat gaan ontstaan in de handen van een boer.

U hebt het over omgaan met conjunctuurschommelingen. Wanneer het goed gaat met de boer zijn zaken, investeert hij. Hij koopt een nieuwe ploeg, trekker of plaatst een nieuwe opslagloods of stal. Meestal gebeuren deze investeringen naar het einde van het jaar toe. Ik hoor de verkopers rondom mij opmerken dat ze hun orderboekje dit jaar niet veel zullen moeten open doen. De aardappelen hebben ongelooflijk goed opgebracht in gewicht, de prijzen zijn in elkaar gestort. De boeren kunnen nu niet investeren. Sparen is er ook niet bij.
“Voor landbouwers geldt blijkbaar de normale realiteit niet.” Dat klopt. Kent u andere bedrijfstakken waar de producent afhangt van zaken die hij niet in de hand heeft, zoals weer, ziektedruk of grond? Waar de producent zich buigt over zijn producten, ze liefdevol laat opgroeien, en dan helemaal afhankelijk is van wat iemand anders wil bieden voor deze goederen? Eens de goederen weg zijn bij de boer is de prijs gezet. En de winstmarge ook. Van opkoper naar groothandel, van groothandel naar verdeelcentrum, van verdeelcentrum naar de supermarkt. Bij elke stap zijn er kosten die moeten gedekt worden, personeel dat moet betaald worden. En op het einde van de lijn betaalt de consument de volle pot. Jullie horen hoe de boeren in het nieuws komen, klagend over de lage aardappelprijzen. Tegelijk zien jullie hoe de aardappellen in de supermarkt geprijsd liggen. Hoe durft een boer klagen over lage prijzen terwijl de patatjes in de Carrefour nog altijd 1,5 euro per kilo kosten?
Die patatjes aan €1,5/kg in de winkel staan op de Belgapom noteringen aan €15,9 (BTW inclusief) per ton. De boer krijgt dus €0,0159 per kilogram. Voor dat geld moet de grond klaargelegd worden,  de mazout en slijtage betaald worden, het gewas verzorgd worden, er moet gerooid en ingeschuurd worden, de loonwerker moet betaald worden, het pootgoed en beschermingsmiddelen moeten betaald worden. Het lijstje is lang, en dat allemaal aan €0,0159 per kilogram. Mits er geen aftrok is wegens tarra.

Vlaanderen mag alleen hoogkwalitatieve fruitteelt in stand houden. Denkt u dat het anders is? Een fruitteler die niet aan de standaard voldoet, gaat er onverbiddelijk van tussen. Die krijgt geen subsidies.
Ik begrijp dat u het lastig heeft met subsidies voor de productie van voedsel. Laten we een deal maken. We schrappen de subsidies! De consument betaalt voortaan de reële kostprijs van zijn groenten en fruit, zijn patatjes en vlees. In die reële kostprijs is natuurlijk ook een zeker percentage ingerekend voor de magere jaren, zodat de boer kan sparen voor als het zo ver is. Blijkbaar hebt u nogal een liefde voor bier. U schrijft er toch graag over. Voortaan betalen de brouwers de effectieve kostprijs voor hun brouwgerst en hop.  Akkoord?
Kan u zich de rellen inbeelden? Het volk dat op straat komt wegens onbetaalbaar voedsel?

Kort over de subsidies… Je denkt waarschijnlijk dat de boeren in België wat met de trekker rond crossen en koetjes mishandelen, wachtend tot de EU de nodige stortingen doet. Als journalist had u zelf een klein beetje onderzoek kunnen doen, en dan had u gevonden dat in België subsidies vooral gaan naar grote spelers, zoals de Tiense Suikerraffinaderij, KBC, Aveve, ja, zelfs de Voedselbank Brussels Brabant in Anderlecht kreeg sinds  €2,670,919 aan Europese subsidies.

Een beetje meer respect voor onze boeren en een beetje meer werkethiek zouden u niet misstaan.

Met vriendelijke groeten,
Antoon

Landbouwjournalist